Hibe Yoluyla Tapu Devri (Tapu Bağışı) Nedir?
Hibe Yoluyla Tapu Devri Nedir?
Hibe; bir kişinin (bağışlayan) malvarlığına dahil olan bir taşınmazı (örneğin bir arsa, ev, tarla vb.), herhangi bir bedel almaksızın bir başka kişiye (bağışlanan) karşılıksız olarak devretmesidir. Tapu devri ise bu işlemin resmi ve hukuki geçerlilik kazanması için Tapu Müdürlüğü nezdinde gerçekleştirilmesi gereken resmi işlem sürecidir.
Hibe yoluyla tapu devri, Türk Borçlar Kanunu ve Tapu Kanunu hükümleri doğrultusunda yapılan bir bağış işlemi olup, karşılıksız bir kazandırmadır.
Bağışlama Sözleşmesi İle Benzerlikleri Ve Farkları
Hibe yoluyla tapu devrinin TBK m. 285’te yer alan bağışlama sözleşmesi ile özel bir görünümü olduğunu söylemek mümkün. Nitekim TBK m. 285’te Kanun Koyucu der ki: “Bağışlama sözleşmesi, bağışlayanın sağlar arası sonuç doğurmak üzere, malvarlığından bağışlanana karşılıksız olarak bir kazandırma yapmayı üstlendiği sözleşmedir.” Ancak hibe yoluyla tapu devri ile bağışlama sözleşmesi arasında birtakım benzerlikler olduğu gibi farklılıklar da mevcuttur.
Benzerlikler:
- İkisi de karşılıksız kazandırmadır.
- Her ikisi de bir malın devrini içerir.
- Her iki işlemde de bağışlayan kişinin rızası esastır.
- Yazılı şekil ve resmi senet gerektirir.
Farklılıklar:
| Konu | Bağışlama Sözleşmesi | Hibe Yoluyla Tapu Devri |
| Şekil Şartı: | Yazılı şekilde yapılması yeterlidir | Tapu Sicil Müdürlüğü’nde resmi şekilde yapılmalıdır |
| Konu: | Her türlü mal veya hak | Sadece taşınmazlar (gayrimenkuller) |
| Uygulama Yeri: | Noter veya taraflar arasında yapılabilir | Sadece Tapu Müdürlüğü’nde yapılabilir |
| Tescil Zorunluluğu: | Yoktur | Vardır |
Hibe Yoluyla Tapu Devri Hangi Durumlarda Yapılabilir?
Hibe yoluyla tapu devri şu durumlarda yapılabilir:
- Evlat, torun, eş, kardeş gibi aile bireylerine karşılıksız mal vermek istenildiğinde,
- Bir hayır kurumuna veya derneğe bağış yapılmak istendiğinde,
- Kişisel dostluk, minnet, yardım gibi sosyal nedenlerle taşınmaz devri amaçlandığında,
- Ölmeden önce miras paylaşımı gibi uygulamalar çerçevesinde.
Hibe Yoluyla Tapu Devri Yapılabilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
- Tarafların Rızası: Bağışlayan kişi ile bağışlanan kişinin işlem sırasında rızalarının bulunması gerekir.
- Tam Ehliyet: Hibe eden kişi ayırt etme gücüne sahip ve ergin (18 yaş üstü) olmalıdır.
- Resmi Şekil: İşlem mutlaka Tapu Müdürlüğü‘nde resmi senet düzenlenerek yapılmalıdır.
- Taşınmazın Kayıtlı Olması: Devredilecek taşınmazın tapuda kayıtlı olması gerekir.
- Vergi Yükümlülüğü: Hibe işlemleri için veraset ve intikal vergisi ödenir.
Hibe İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
- Bağışlayan ve bağışlanan kişilerin nüfus cüzdanları ve fotokopileri
- 1 adet vesikalık fotoğraf (son 6 ay içinde çekilmiş)
- Taşınmaza ait tapu senedi
- Emlak beyan değeri belgesi (belediyeden alınır)
- Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi (vergi dairesinden)
- Gerekirse taşınmazın harita/plan örneği
- Tarafların Tapu Müdürlüğü’nde hazır bulunması veya vekâletname ile temsil edilmeleri
Aile İçinde Hibe Yoluyla Tapu Devri Mümkün Müdür?
Evet, aile bireyleri arasında hibe yoluyla tapu devri mümkündür. En sık karşılaşılan durumlar:
- Ebeveynlerin çocuklarına taşınmaz devretmesi,
- Kardeşler arasında karşılıksız taşınmaz verilmesi,
- Eşler arasında bağış.
Ancak eşler arasındaki bağışlarda bazı durumlarda mal rejimi dikkate alınır. Örneğin mal ayrılığı rejimi varsa, eşin diğer eşe yaptığı hibe vergiye tabidir.
Aileden Bir Bireyin Borçlu Olması Durumunda Hibe Tapu Devri Mal Kaçırma Sayılır Mı?
Evet, belirli şartlar altında bu işlem mal kaçırma (tasarrufun iptali) sayılabilir.
Borçlu kişinin borçlarını ödememek amacıyla malını başka bir kişiye (özellikle yakınlarına) hibe yoluyla devretmesi, alacaklıların zarara uğratılması anlamına gelebilir.
Bu durumda alacaklılar, İcra ve İflas Kanunu’nun 277 vd. maddeleri uyarınca:
- Tasarrufun iptali davası açabilirler.
- Mahkeme, devri alacaklıya karşı geçersiz sayabilir.
- Böylece devredilen mal haczedilip satılabilir.
Ne Gibi Durumlarda Mal Kaçırma Sayılır?
- Borçlu, borçlarının doğmasından sonra malını bağışlarsa,
- Alacaklıdan mal kaçırma kastı açıkça ortaya çıkarsa (örneğin işlem alelacele yapılırsa),
- Devralan kişi borçlunun yakın akrabasıysa (örneğin çocuk, eş, kardeş),
- Taşınmazın devrinde karşılık alınmamışsa (bedelsiz işlem),
- Diğer delillerle mal kaçırma kastı ispatlanabiliyorsa.
Sonuç Ve Değerlendirme
Hibe yoluyla tapu devri, hukuken geçerli ve sık uygulanan bir mülkiyet devri yöntemidir. Ancak borçlunun mal kaçırma amacıyla bu yola başvurması durumunda alacaklıların hakları korunur ve işlemler iptal edilebilir.
