Emeklilik tazminatı olarak ifade edilse de emeklilik şartlarını taşıması sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanma durumunu ifade etmektedir. Emeklilik tazminatı, işçilik alacaklarından olan kıdem tazminatının bir türü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kıdem Tazminatı Almanın Şartları Nelerdir?
İş Kanununa bağlı olarak çalışan bir kişi aynı işverene bağlı bir veya birden fazla işyerinde en az 1 yıl çalışması halinde kıdem tazminatına hak kazanır. Fakat kıdem tazminatına hak kazanmanın bazı şartları vardır. İş Kanununda detayları ile düzenlenen bu şartları kısaca şu şekilde ifade etmemiz mümkündür;
– İşveren tarafından işçinin 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25 / II maddesinde düzenlenen “ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri” dışında bir sebeple işten çıkartılması.
– İşçinin 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenen sağlık sebepleri, ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırılık sebepleri ve zorlayıcı sebeplerle iş akdini haklı fesih yapması.
– Erkek işçinin zorunlu askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılması.
– Kadın işçinin evlendikten sonra iş akdini feshetmesi.
– İşçinin yaşlılık, emeklilik, malullük aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılması.
– Yaş dışında kalan emeklilik koşullarının yerine getirilmesi.
İşçinin Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için haklı sebeple fesih yapılmasının şartları nelerdir?
- Sağlık sebepleri:
– Yapılan iş, işin niteliğinden doğan sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
– İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluştuğu işveren ya da başka bir işçi bulaşıcı hastalığa veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
- Ahlâk ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
– İşveren iş sözleşmesi yapılırken esaslı noktalardan biri hakkında gerçeğe uygun olmayan bilgi verirse, yanlış vasıflar veya şartlar göstererek işçiyi yanıltırsa.
– İşveren işçinin veya aile fertlerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
– İşçi başka bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğrarsa ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
– Ücret zamanında ve eksiksiz ödenmezse.
- Zorlayıcı sebepler:
– İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süreyle işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
Yaş dışındaki koşulları sağlayanlar nasıl emeklilik tazminatına hak kazanır?
Emeklilik için yaş dışındaki sigortalılık süresi, prim gün sayısı gibi koşulları yerine getirenler, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) yazı alarak kıdem tazminatını alabilirler.
SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alabilmek için bazı durumların sağlanması gerekmektedir:
– 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler: 15 yıl sigortalı olarak çalışmalı ve 3600 prim gününe sahip olmalılardır.
– 9 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında işe girenler: 25 yıl sigortalı olarak çalışmalı ve 4500 prim günü veya sadece 7000 prim gününe sahip olmalılardır.
– 1 Mayıs 2008’den sonra işe girenler: 5400 prim gününe sahip olmalıdırlar.
